قانون گذاری در نظام ولایی با تأکید بر نظرات امام خمینی(ره) و شیخ فضل اله نوری(ره)

فصل اول: مقدمه

۱ـ بیان مسئله

۲ـ سؤالات تحقیق

الف) سؤال اصلی

ب) سؤالات فرعی

۳- سابقه علمی

۴ـ هدف

۵ـ فرضیه تحقیق

۶ـ روش تحقیق

۷ـ طرح تحقیق

طرح بحث

بخش اول: مفهوم قانون گذاری

گفتار اول: مفهوم قانون گذاری در نظام حقوقی موضوعه

بند اول: معنای لغوی قانون

بند دوم: معنای حقوقی قانون

بند سوم: معنای عام و خاص قانون

گفتار دوم: مفهوم قانون گذاری در نظام حقوقی اسلام

بند اول: قانون و قانون گذاری از منظر علم فقه

بند دوم: جایگاه حقوق اسلام در نظام های حقوقی

الف: دیدگاههای‌موجود

ب: دلایل‌نزدیکی اسلام به نظام حقوقی مدوّن

بخش دوم: مفهوم نظام ولایی

گفتار اول: اقسام حکومت دینی و مفهوم نظام ولایی

بند اول: مفاهیم کلی

الف ـ مفهوم ولایت در لغت و عرف

ب ـ مفهوم ولایت درفقه

ب ـ۱: ولایت تکوینی

ب ـ۲: ولایت تشریعی

ج ـ نظریه ولایت فقیه

بند دوم: انواع مشروعیت در نظام سیاسی

الف: تعریف مشروعیت

ب: نظرهای مطرح در معیار مشروعیت

بند سوم: واژه های سیاسی حاکی از اندیشه دولت در شریعت

الف: ولایت

ب: امامت

ج: خلافت

د: امارت

ه: وزارت

ی: نتایج و برآیندها

گفتار دوم: بررسی نظریه های سیاسی اندیشمندان شیعه

بند اول: ولایت انتصابی مطلقه فقیهان

بند دوم: ولایت انتخابی مقیده فقیهان

بند سوم: حاکمیت مردم در چهارچوب دین

الف: نظریه دولت انتخابی اسلامی

ب: نظریه وکالت مالکان شخصی مشاع

ج: نظریه حکومت دموکراتیک دینی

د: نظریه خلافت مردم با نظارت مرجعیت

گفتار سوم: اصول اندیشه های سیاسی امام خمینی(ره) و شیخ فضل اله نوری(ره)

بند اول: نظارت فقها در اندیشه امام خمینی(ره)

بند دوم: نظارت فقها در اندیشه شیخ فضل اله نوری(ره)

بند سوم: طرح حکومت اسلامی از نظر امام خمینی(ره)

بند چهارم: شیخ فضل اله نوری(ره) و حکومت مشروعه

نتیجه گیری فصل اول

فصل دوم: شکل گیری و تحوّل قوانین در نظام ولایی

طرح بحث

بخش اول: جایگاه انواع قوانین در نظام ولایی

گفتار اول: نیاز به قانون

بند اول: جواز قانون گذاری توسط حکومت

بند دوم: قوانین انعکاس یافته از فقه

الف: ماهیت‌قوانین‌موضوعه

ب: تفسیر قوانین موضوعه

گفتار دوم: اقسام حکم در نظام ولایی و تفاوت آنها

بند اول: اقسام حکم در نظام ولایی

الف: حکم اولیه

ب: حکم ثانویه

ج: حکم حکومتی

ج ـ۱: انواع احکام حکومتی

ج ـ۱ـ۱: احکام حکومتی در تزاحم با احکام اولیه

ج ـ۱ـ۲: احکام حکومتی تقویت کننده و مجری حکم اولیه

ج ـ۱ـ۳: احکام حکومتی تأسیسی

بند دوم: تفاوت احکام حکومتی با احکام اولیه و ثانویه

الف: تفاوت های احکام اولیه با احکام حکومتی

ب: اشتراکات و تفاوت های احکام حکومتی با احکام ثانویه

ب ـ۱: اشتراکات احکام حکومتی با احکام ثانویه

ب ـ۲: تفاوت های احکام حکومتی با احکام ثانویه

گفتار سوم: کارکردهای احکام اولیه، ثانویه و حکومتی از دیدگاه امام

خمینی(ره) و شیخ فضل اله نوری(ره)

بند اول: کارکردهای احکام اولیه، ثانویه و حکومتی از

دیدگاه امام خمینی(ره)

الف: اهمیت احکام ثانویه از دیدگاه امام خمینی(ره)

ب: قلمرو حکم حکومتی با توجه به احکام اولیه و ثانویه

از دیدگاه امام خمینی(ره)

بند دوم: کارکردهای احکام اولیه، ثانویه و حکومتی از دیدگاه

شیخ فضل اله نوری(ره)

گفتار چهارم: رابطه قانون و ولایت فقیه با تأکید بر نظرات امام خمینی(ره)

بخش دوم: بایستگی های قانون گذاری پویا در نظام ولایی گذاری نظام ولایی

گفتار اول: جایگاه عرف در پویایی قانون گذاری نظام ولایی

بند اول: تعاریف و اقسام عرف

الف: تعریف عرف

ب: اقسام عرف

بند دوم: نقش عرف در شکل گیری قوانین

الف: شرط های عرف

ب: رابطه شرع و عرف

بند سوم: جایگاه عرف در قانون گذاری نظام ولایی

از منظر امام خمینی(ره)

الف: تعریف عرف از نظر امام خمینی(ره)

ب: حجیّت عرف از نظر امام خمینی(ره)

ج: کاربرد عرف از نظر امام خمینی(ره)

بند چهارم: حق تقنین عرفی از منظر شیخ فضل اله نوری(ره)

گفتار دوم: جایگاه مصلحت در پویایی قانون گذاری نظام ولایی

بند اول: مفهوم مصلحت

بند دوم: جایگاه مصلحت در فقه

بند سوم: نقش مصلحت در جعل احکام الهی

بند چهارم: نقش مصلحت در احکام حکومتی

بند پنجم: تحلیل مصلحت از دیدگاه امام خمینی(ره)

بند ششم: تحلیل مصلحت از دیدگاه شیخ فضل اله نوری(ره)

گفتار سوم: ملزومات قانون گذاری در نظام ولایی

بند اول: شناخت دقیق موضوعات و مصادیق

بند دوم: دخیل دادن عنصر زمان و مکان

بند سوم: توجه به اصول و قواعد کلی شرعی

بند چهارم: توجه به کارآمدی

بند پنجم: توجه به تبعات اقتصادی و اجتماعی

بند ششم: لزوم پویایی فقه از نظر امام خمینی(ره)

بند هفتم: ملاحظات قانون گذاری اسلامی از نظر شیخ فضل اله نوری(ره)

گفتار چهارم: ظرفیت های قانون گذاری متناسب با زمان در نظام ولایی

بند اول: ظرفیت های احکام اسلامی

الف: لزوم انطباق فقه با زمان

ب: وجود قوانین ثابت و متغیّر در احکام اسلامی

ج: اختیارات حاکم اسلامی

بند دوم: اجتهاد و نقش آن در قانون گذاری نظام ولایی

الف: مفهوم و ضرورت اجتهاد

ب: ماهیت عمل اجتهاد

ج: امام خمینی(ره) و مسئله اجتهاد

بند سوم: منطقه الفراغ و حیطه ی آزاد قانون گذاری

الف: حوزه آزاد قانون گذاری

ب: فلسفه فراغ قانونى

ج: مرجع تشخیص مصلحت

بند چهارم: تفاوت تأثیر زمان و مکان بر اجتهاد با احکام حکومتی

از دیدگاه امام خمینی(ره)

بند پنجم: مخالفت شیخ فضل اله نوری(ره) با قانون گذاری توسط مجلس

نتیجه گیری فصل دوم

 

فصل سوم: چالش های قانون گذاری در نظام ولایی ایران

طرح بحث

بخش اول: چالش های نظری قانون گذاری در نظام ولایی ایران

گفتار اول: عدم شناخت دقیق از چگونگی اداره حکومت ولایی

گفتار دوم: وجود رویکردهای مختلف در زمینه چگونگی اجرای احکام اسلام

بند اول: رویکرد سنت گرایی

بند دوم: رویکرد تجدّدگرایی

الف: تغییرپذیری و عدم ثبات احکام شریعت

ب: علم گرایی و تکیه بر خرد ابزاری

گفتار سوم: بی توجهی به تحوّلات اجتماعی

گفتار چهارم: تبیین نشدن رابطه حجیّت و کارآمدی در نظام قانون گذاری

بخش دوم: چالش های عملی قانون گذاری در نظام ولایی ایران

گفتار اول: سیاست های کلی نظام در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران

بند اول: تعیین سیاستهای کلی نظام در مذاکرات شورای

بازنگری قانون اساسی

بند دوم: مفهوم سیاست های کلی نظام در اصل۱۱۰ قانون اساسی

بند سوم: نظارت بر حسن اجرای سیاست های کلی نظام

بند چهارم: سیاست های کلی نظام و فروض متصوّره در این ارتباط

گفتار دوم: حل معضلات نظام در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران

بند اول: مفهوم شناسی و روند تاریخی موضوع

الف: حل معضلات نظام در رویه عملی امام خمینی(ره)

ب: بند۸ اصل۱۱۰ در مذاکرات شورای بازنگری قانون اساسی

بند دوم: حل معضلات نظام و فروض متصوّره در این ارتباط

الف: عدم امکان حل معضلات از طریق عادی

ب: حل معضلات مربوط به تدوین قوانین

ب ـ۱: قانون تعزیرات حکومتی

ب ـ۲: قانون محکمه عالی انتظامی قضات

ب ـ۳: قانون نحوه وصول مطالبات بانک ها

بند سوم: حل معضلات نظام در مقام عمل

الف: اقدام مستقیم رهبری در حل معضلات نظام

ب: نقش مجمع تشخیص مصلحت نظام در حل معضلات نظام

نتیجه گیری نهایی