کاربرد اصاله الصحه به معنای تکلیفی در زندگی فردی و اجتماعی

مقدمه

قاعده صحت از قواعد فقهی مشهور و متداول بین فقهاست و در اکثر ابواب فقه در کلیه ی معاملات و عقود و ایقاعات ، عبادات ، اقوال و اعتقادات جاری است ، این قاعده نه تنها در عرصه های فردی، بلکه در حل مشکلات اجتماعی و معیشتی مردم دارای مصادیق گسترده ای است ، و از عسر و حرج و اختلاف نظام جلوگیری می کند .طبعاً حسن جریان امور، مورد تایید عقلا نیز می باشد ضمن این که آیات و روایات زیادی برای استدلال این قاعده وجود دارد، قاعده اصاله الصحه بر سایر اصول مقدم است و در هنگام تعارض با استصحاب بر آن نیز مقدم می شود.اصل صحت تکلیفی شامل احکام خمسه می شود و بیشتر در جنبه های اخلاقی کاربرد دارد که هم شامل اعمال خود فرد و هم اعمال دیگران می شود . اصل صحت در عمل دیگران به این معنی است که تا عدم جواز حرمت عمل کسی احراز نشده است،  باید آن را جائز و روا بشماریم؛ چنان که کسی چیزی می خورد یا مایعی می نوشد و یا لباسی می پوشد و احتمال حرمت آن را می دهیم ، تا حرمت آن ثابت نشده ، باید آن را حلال بدانیم .پژوهش حاضر در سه فصل تدوین گردیده است . در فصل اول ، ضمن شرح مفاهیم بنیادین به مستندات و ادله

-تعریف مساله و بیان سوال های اصلی تحقیق

    قاعده فقهی به معنای احکام عامه ای است که با بسیاری از مسائل فقهیه مرتبط است و اصاله الصحه در فعل غیر به کار می رود و منظور این است که چنانچه فعلی از غیر صادر شود وصحت و فساد آن برای دیگران مشخص نباشد بنا بر صحت آن عمل گذاشته می شود .این قاعده نه تنها در عرصه های فردی،  بلکه در حل مشکلات اجتماعی و معیشتی مردم دارای کاربرد گسترده ای است و از عسر و حرج و اختلاف نظام جلوگیری می کند. اصل صحت به معنای تکلیفی بیشتر در مسائل اخلاقی و روانی کاربرد دارد واین اصل مردم را از سوء ظن و بدبینی نسبت به عمل دیگران منع می کند.سؤالات متعددی در رابطه با کاربرد این قاعده و رابطه اش با قواعد دیگرمطرح می شود که مهم ترین آن ها عبارتند از :اصل صحت تکلیفی به چه معناست ؟چه اصول و اماراتی با اصل صحت ارتباط دارند ؟قاعده اصاله الصحه به معنای تکلیفی در اعتقادات ، عبادات ، اقوال واجتماع چه نقشی دارد ؟آیا این قاعده فقط به فعل مسلمان تعلق دارد یا فعل غیر مسلمان را هم شامل می شود؟بر اساس این قاعده آیا به صورت کلی در صورت شک در عمل مسلمان باید آن را حمل بر صحت کرد ؟هدف از ارائه این پایان نامه ، در جریان رسیدگی به دعاوی مرتبط با صحت وافعال شرعی ، درمراجعه قضایی یا درامور فردی و اجتماعی گاهی یقین یا ظن معتبر به صحت حاصل نمی شود. در صورت نبود این قاعده با مشکلات زیادی روبرو می شویم و با توجه به اینکه این قاعده در ابواب فقهی متعددی کاربرد دارد سعی می شود کاربرد و ثمره عملی این قاعده در حل اختلافات مربوط به عبادات ، اقوال ، اعتقادات ، وحقوق مدنی زندگی فردی و اجتماعی مورد بررسی قرار گیرد .

۲-سابقه تحقیق:

  کتاب هاو مقالات زیادی در مورد این قاعده نوشته شده ، که اکثراً به خود این قاعده پرداخته اند و در بیان کاربرد این قاعده بیشتر به معنای وضعی کارشده است به عنوان مثال :۱-پایان نامه « اصاله الصحه در اعمال از دیدگاه امامیه » محمد امین ولدان زوج ، استاد راهنما حسین کریمی ، استاد مشاور علی اصغر موسوی رنجبر ، در این پایان نامه قاعده را بیان کردند و به صورت مختصر به اصل صحت در اقوال و اعتقادات اشاره کردند.۲- مقاله « دوری‌ از مواضع‌ تهمت‌ » حبیب الله محمدی ، مشق عاشقی ، ۱۳۸۸٫ در این مقاله به بررسی مختصری در مورد دوری از تهمت پرداخته شده است.۳-مقاله «اصاله الصحه یا اصل صحت قراردادها در حقوق ایران » دکتر توفیق عرفانی انتشارات صالحان، چاپ دوم، ۱۳۸۵ که ایشان هم به بررسی کامل قاعده صحت از جمله ماهیت اصل صحت ، ادله اصل صحت و … بحث کردند و همچنین اصل صحت را به صورت کلی در حقوق مدنی ایران مورد بررسی قرار دادند که مورد بررسی قرار دادن همه جوانب ، ثمره عملی آن را بیشتر ظاهر می کند.با بررسی های صورت گرفته، روشن شد که تاکنون نوشتاری به صورت تفصیلی و تخصصی به کاربرد قاعده اصاله الصحه به معنای تکلیفی نپرداخته تا نقش این قاعده را در زندگی فردی و اجتماعی بیان کند اکثراً قاعده را در معنای وضعی مورد بررسی قرار داده اند.

۳-  فرضیه های تحقیق

• اصل صحت با قاعده فراش، ید، سوق مسلمین، حمل فعل مسلم بر صحت ارتباط دارد.سوء ظن بدون دلیل نسبت به عمل دیگران جایز نیست.اصل صحت بر اصول عملیه دیگر مقدم می شود.اصل صحت تکلیفی در عقود و ایقاعات هم کاربرد دارد .اصل صحت در قول دیگران ( یا قول مسلمان ) که تصدیق و دروغ نپنداشتن قول دیگران است

۴-روش تحقیق

این پایان نامه از نوع بنیادی و با روش توصیفی – تحلیلی با استفاده از منابع کتابخانه ای و نرم افزاری به تجزیه و تحلیل و نتیجه گیری می پردازد .